ג’ניה מבקרת בווילנה

ג’ניה ביקרה בווילנה לפני חג שבועות, לפני שאביה נפטר ב-1938-02-17, ואחרי שאחיה זאב השתחרר מהכלא. מכאן התאריך המשוער באביב 1937 - כי את התאריך על הדף אני לא מצליח לפענח.

בנה דב נולד ב-1931-10-06. בנה השני עמיקם נולד ב-1937-09-19 לא מוזכר כלל, כך שהוא טרם נולד. קשה לי להאמין שהיא נסעה לווילנה בהיריון; ייתכן שהביקור נערך אפילו שנה קודם.

תרגום: נאווה ליטבק, בעריכתי

אחותי וגיסי שמעון היקר!

תכוונתי לכתוב לכם בנפרד. כפי שאתם רואים ושומעים, אני בווילנה בטוֺרֶה [??] אצל דוד ברל, יושבת אל שולחנו וכותבת מכתב. על מה אכתוב, בעצמי אינני יודעת. הדרך לא היתה טובה כיוון שדב’לה חלה. עתה הוא כבר בריא ואנחנו חושבים לצאת לדאצ’ה. לקחנו דאצ’ה בפוֺלֵוׇיֶה מס’ 2. אך מזג האוויר עדיין לא טוב, אז אנחנו מחכים עד לפני שבועות או אחרי. את הרי מבינה שכולם מרוצים איתנו וכל יום באים אלינו.

דב’לה שבה את לב כולם. הם אומרים שיש לו את כל המעלות. אך אנחנו יודעים שזה הפוך, אבל אני שותקת ולא מגלה להם. הם מוצאים שאני השתניתי מעט מאד.

שמעון, אני הייתי… אני אתחיל בשבילך מהתחלה. ביום הראשון שהגעתי שׇמחה אמא שאני כאן, אז היא באה אלינו. אני מסרתי את כל המתנות והן התקבלו בשביעות רצון רבה. ישבנו ודיברנו ואחרי כן הבטחתי לבוא אליהם. בשבת הראשונה הייתי אצלם. פגשתי רק את אביך הוא סיפר ראש [??] ואף אחד לא היה, אז הבטחתי לבוא שוב. השבת הזו הייתי ועשיתי הכרות עם כולם, אך אחותך הקטנה לא היתה. ישבנו, דיברנו ושתינו לחיים. גם וולוול היה. היא מוצאת חן בעיני מאד – אמך. אסתר, האחות הגדולה כבר מתגנדרת בצמיד שלך, ששלחת. בדרך לא לקחו לי דבר. נו, אז הזמנתי אותם לבוא אלי לדאצ’ה ואני מאמינה שהם יבואו. הם הבטיחו שהקטן/ה י/תבוא אלינו הביתה ובצורה כזו נוצרים להם קשרי משפחה.

אבא עובד ומטבע הדברים הוא חלש כמו אדם זקן. אצלנו בבית כמו שתיארנו לעצמנו כולם מסתובבים בחוסר מעש. כשבאתי אבא היה שוב בבית חולים. עכשיו הוא מרגיש לא רע. את שומעת אסתר, בחיים לא הייתי מתארת לעצמי שאבא הוא כזה אדם זקן.

אמא מרגישה די טוב. נו, ווולוולה הרי חופשי. את הרי יודעת, אז הוא מסתובב בחוסר מעש. ילד מתוק. אנחנו חושבים שמוצא אחר מלבד פלשתינה אין לו. אבל אסתר את אמרת שפעם הגיע אח לאחותו בחיפה ואף הוא היה בכלא כמו וולוולה. תתענייני למען השם תראי אותם ותשאלי כיצד הוא הכין את המסמכים ובאיזו אופן עדיף שייכנס לפלשתינה.

II

אני חושבת שעל יעקב להגיש דרישה. הוא התייצב לגיוס והעיניים [שלו] לא בסדר אז חושבים שהוא יקבל פטור.

אסתר, כתבי מה נשמע אצלך. מה עושה שמעון עם הכאב? איך אתם מרגישים? מה עם העבודה של שמעון? האם העלו לו [את השכר] ואיך אתם מרוצים מהדירה ואיך הולך? האם אתם באים לעיתים קרובות לשושנה ויאשה? אכתוב להם בנפרד כמה מילים.

אסתר, תבטיחי לדאוג לברר הכל ובצורה מדויקת בקשר לבחור שהגיע.

תהיי בריאה.
אסתר, בכסף שלך קונים מעיל לוולוול.

דרישת שלום מדוד ברל ומכולם. .גניה
דרישת שלום מחסה-מחלה, להתראות

אסתר, כיוון שאנו יוצאים מהדירה והולכים לדאצ’ה, תשלחו לכתובת של דוד ברל.

Adres ul. Howasrieyo 17 n 18 ???
B. Wolpes ???
Poland Wilno.

מקור

I

טייַערע שוועסטער שוואׇגער שמעון!
איך האׇב זיך דאׇך אויסגעקליבן שרײַבן צו אײַך באַזונדער – אַזוי ווי איר זעט און
הערט בין איך אין (אין) ווילנה אין טארע בײַ דעם פֿעטער בערל זיץ בײַ זײַן טיש
און שרײַב אַ בריוול - פֿון וואׇס איך זאׇל אׇנשרײַבן ווײס איך אלײן ניט – די
וועג איז געווען ניט פון די גוטע ווײַל דבעלע איז געוואׇרן קראַנק – יעצט
איז ער שוין געזונט – און מיר קלערן גיין אויף דאַטשע מיר האׇבן גענומען אַ
דאַטשע אויף 2-טע פאׇלעֵוואַיע. נאׇר עס איז נאׇך ניטאׇ קײנע שײנע וועטערן
וואַרטן מיר אׇפּ ביז פֿאַר שבועות אׇדער נאׇך – איר פֿאַרשטייט
דאׇך אַז אֵלע זײַנען מיט אונדז צופֿרידן – און יעדן טאׇג קומט מען צו אונדז.
דבעלע האׇט זייער אויסגענומען אַלעמען. זיי זאׇגן אַז ער איז
מיט אַלע מעלות. נאׇר מיר ווייסן דאׇך אז עס איר פֿאַרקערט - נאׇר איך
שווײג און זאׇג זיי ניט אויס – מיר געפֿינט מען אז איך האׇב זיך זייער ווייניק
געענדערט – שמעון איך בין געווען איך וועל דיר אׇנהייבן פֿון אׇנהייב –
דעם ערשטן טאׇג ווי איך בין געקומען האׇט די מאַמע גיפערט אז איך בין דאׇ
איז זי געקומען צו אונדז. איך האׇב אׇפגעגעבן אַלע מתנות און עס איז געווען
שטאַרק אׇנגענומען - און צופֿרידן – מיר האׇבן געזעסן גערעדט – דאַן האׇב
איך צו געזאׇגט קומען צו זיי. דעם ערשטן שבת בין איך געווען בײַ זיי
האׇב איך נאׇר געטראׇפֿן דײַן פֿאׇטער – ער האׇט געשוירן אַ קעפּל און
קײנער איז ניט געווען – האׇב איך צוגעזאׇגט קומען נאׇך א מאׇל – דעם
שבת בין איך געווען – זיך באַקאַנט מיט אַלעמען – נאׇר דײַן שוועסטער
קליינע איז ניט געווען – געזעסן גערעדט געמאַכט אַ לחיים. וועלוועלע
איז אויך געווען – זי געפֿעלט מיר זייער גוט דײַן מאַמע. די עלטערע שוועסטער
גייט שוין פֿאַרפּוצט, אסתר, אין דײַן בראַסלעט – וואׇס דו האׇסט געשיקט.
אין וועג האׇט מען מיר גאׇרניט צוגענומען – נו איך האׇב זיי געלאַדן קומען
צו אונדז אויף דאַטשע און זיי וועלן, גלויב איך, קומען – די קליינע האׇבן
זיי צוגעזאׇגט וועט נאׇך קומען צו אונדז אין שטוב – אַזוי אַרום אַז די קרובֿישאַפֿט
פֿאַרבינד זיך – דער פֿאׇטער אַרבעט און פֿאַרשטייט זיך שוואַך ווי אַ
עלטער מאַן – בײַ אונדז אין שטוב איז ווי מען האׇט זיך פֿאׇרגעשטעלט – אַלע גייען
אַרום ליידיק. דער פּאַפּאַ ווען איך בין געקומען איז ווידער געווען אין שפּיטאׇל.
יעצט פֿילט ער זיך ניט שלעכט – הערסט, אסתר, איך וואׇלט זיך אין לעבן ניט
פֿאׇרגעשטעלט אַז דער פּאַפּאַ איז אַזאַ אַלטער ייִד –די מאַמא פֿילט זיך גאַנץ
גוט. נו, און וועלוועלע איז דאׇך פֿרײַ. ווייסט איר דאׇך. גייט ער אַרום
ליידיק – אַ זיס ייִנגעלע. מיר דאַנקען אַז קיין אַנדער אויס וועג ווי אין
פּאַלעסטינע האׇט ער ניט – נאׇר, אסתר, דו האׇסט געזאׇגט אַמאׇל אַז עס
איז געקומען אין חיפה צו אַ שוועסטער אַ ברודער אויך וועלכער איז
געווען ווי וועלוועלע אין תפיסה. פֿאַראינטערעסיר זיך למען-השם
זע זיי און פֿרעג ווי אַזוי האׇט ער געמאַכט די פּאַפּירן –
און ווי עס איז בעסער אַז מען זאׇל אים אַרײַנלאׇזן אין פּאַלעסטינע.

II

איך דיינק אז יעקב זאׇל אׇנגעבן אויף אַ פֿאׇדערונג - ער איז געשטאַנען צום
פּריזיוו און די אויגן איז ניט אין אׇרדענונג דענקט מען אַז ער זאׇל באַקומען
אַ לגאׇטע. אסתר, שרײַב וואׇס הערט זיך בײַ אײַך. ווי טוט שמעון מיט
די ווייטיק? ווי פֿילט איר זיך? ווי איז מיט שמעונס אַרבעט? צו האׇט
מען אים געהעכערט – און ווי זײַט איר צופֿרידן פֿון די דירה –
ווי גייט. צי קומט איר אׇפֿט צו שושנה – יאשען , איך וועל זיי שרײַבן
באַזונדער עטלעכע ווערטער. אסתר, זע אומבאַדינגט זאׇלסטו זען
דערגיין וועגן דעם בחור וואׇס עס איז געקומען אַלץ גענוי. זייַט געזונט
אסתר פֿאַר דײַנע געלט קויפֿט מען אויף ווידער זען –
אַ מאַנטיל פֿאַר וועלוועלען –
אַ גרוס פֿון פֿעטער גניה
בערל און אלעמען
אלעמען
אַ גרוס פֿון חסה-מחלה/

אסתר, אזוי ווי מיר גייען אַרויס פֿון דירה
און מיר גייען אויף דאַטשע
זאׇלט איר שיקן אויף פֿעטערס בערלס אַדרעס.
[הכתובת בלעז]