נוח וצילה טרוצקי
סבא זאב היגר לפלשתינה, סבל מהחמסין והמשיך להתעניין בחבריו מווילנה. אחד מהם, נייאך-נוח טרוצקי, צירף פתק למכתב ששלחה אחותו צילה, שהייתה חברה של סבתא רבקה. הפתק הגיע לידינו קרוע, כך שקשה במיוחד לפענח אותו. מוזכר בו, בין השאר, נחום שחרט את כלי השחמט.
“פוֹנְיֶה” (פֿאׇניע) הוא כינוי לרוסיה ביידיש. ייתכן שכאן הכוונה שנחום כבר לא נושא את הדגל האדום בהפגנות.
צילה נספתה בשואה; נוח שרד ונכלא בגולג של סטאלין למשך עשור. על פי המסורת המשפחתית, הסיבה היחידה היתה שם המשפחה שלו.
תרגום
מאת נאוה ליטבק, בעריכתי
וילנה 20 באוגוסט 1939.
כיוון שאצל צילקה כבר לא היה מקום לכתוב אני כותב על פתק. אני מאמין שאולי במכתב הבא
תכתוב חדשות ולא תספר מעשיות. אולי אין חדשות או שהן לא חדשות מיוחדות (או חדשות טובות במיוחד)
אבל זה לא משנה. כך יצא וכך הרי רצית וכיוון שכך כך אתה צריך ???
להיות מרוצה. אצלי אין חדשות. אם היה אצלכם רגוע יותר וטוב יותר הייתי רוצה ???
להתראות אתכם. בינתיים ששלימזלים אחרים יסעו.
בקשר לנחום, כבר מזה כמה וכמה שבועות לא ראיתי אותו.
הוא לא נושא “דברים של פוֹניֶה”, אבל אנחנו ??? אותם כנראה
הוא יוצא כל יום ראשון לטייל באוויר החופשי, או לקרובים בצ’ורני-???
(במקום שבו לפני כמה שנים היה ליהודים סוף שחור).
אצל ויצק אין כל חדש. הוא משרת ב ??? המרכזי ואתה הרי יודע שעכשיו ??? כל ????
כתוב לנו איך אתה מתאקלם בארץ החדשה. האם אתה סופית בחיפה,
האם רבקה עובדת ??? האם יש לה חדר טוב? מה שלום אחיותיך. מה המצב הכלכלי עכשיו?
איך השכנות עם הערבים? האם זה נכון שאשתו של מולקה וורסס בפולין? האם אתה הולכת ???
??? שהיא מתכוננת לבוא גם לווילנה? תכתוב פעם מכתב, אז אענה לך ברצון ככל שיהיה זמן.
אולי יש לך שם יותר זמן חופשי או יותר רצון טוב לכתוב. זאת אינני יודע. על כל פנים אתם כולכם
רוצים לקבל כמה שיותר. אבל צריך גם לדעת להחזיר חוב. בינתיים תהיה בריא וחזק.
נוח
וולוולקה!
אתה רואה שהרצון הטוב שלי לא עזר. נוח בקש אותי מאד שאחכה לו עם המכתב. נדמה לי
שזה לא ??? אבל צריך לפעמים גם לשמוע בקול מישהו מבוגר יותר.
צילה.
מקור
ווילנע דעם 20 אווגוסט 1939.
אַזוי ווי ביי צילקען איז שוין ניט געוואׇרן ווו זיך אונטערצושרײַבן שרייב איך אויף א צעטעלע. כ’גלויב אַז דו וועסט אפשר אין צווייטן בריוו
שרייבן נײַעס און ניט בײַערן. אפשר איז ניטאׇ קיין נייעס אׇדער אפשר איז עס ניט קיין ספּעציעלע (אׇדער ספעציעל גוטע נייעס)
אׇבער ס’מאַכט דאׇך ניט אויס. אזוי איז דאׇך שוין אויסגעפֿאַלן און אזוי האׇסטו דאׇך געוואׇלט און ווי באַלד אזוי דאַרפֿסטו ??
זײַן צופֿרידן. ביי מיר איז קיינע נייעס ניטאׇ. ווען ס’וואׇלט ביי אײַך געווען א ביסל רויִקער און בעסער וואׇלט איך ???
גערן געווען צו זען זיך מיט אײַך. דערווײַל זאׇלן פֿאׇרן אַנדערע שלימזלניקעס. וואׇס שייך נאַומקען האׇב ???
א היפּשע פּאׇר וואׇכן ניט געזען. קיין “זאַכן פֿאׇניעס” טראׇגט ער נאׇך ניט, אבער מיר ווילן זיי מיסתמא. אינ???
ער כאַפט זיך יעדן זונטיק אַרויס אויף דער פֿרישער לופֿט אויפֿן פּלאַזשע אׇדער צו באַקאַנטע אין טשאׇרני-???
וווּ ייִדן האׇבן געהאט מיט עטלעכע יאׇר צוריק א שווארצן סוף) ביי וויצקען איז קיינע נײַעס. ער דינט
אין צ.ל. און ווייסט דאׇך אַז איצט מיט זיך יעדער מיר ווי ווען עס איז צו זיין א שלייגלער
שרײַב אונדז ווי דו גרינסט זיך אויס אין דעם נײַעם לאַנד, צי ביסטו דורכויס אין חיפה, צי ארבעט ??
רבקה און צי האט זי א פֿײַנעם צימער, וואׇס הערט זיך ביי דײַנע שוועסטער.ווי איז איצט די עקאׇנאׇמישע ??
די שכנהשאַפט פֿון די אראבער? איז ריכטיק אַז מולקע ווערסעסעס ווײַבל איז אין פּוילן צי גײַסט ???
???ן אַז זי קלײַבט זיך אויך קיין ווילנע? שרײַב אמאׇל אׇן אַ בריוול וועל איך דיר גערן ענטפֿערן אויף וויפֿל ס’וועט זײַן צײַט
אפֿשר האׇט איר דאׇרט מער פֿרײַע צייט אׇדער מער גוטן ווילן צו שרײַבן דאׇס ווייס איך ניט. אַלנפאַלס בריוו ווילט איר
אַלע קריגן וואׇס מערער. מען דאַרף אׇבער אַ חוב אויך קענען אׇפּצאׇלן. דערווײַל פֿאַרבלײַב געזונט און שטארק
נוח
..קע!
דו זעסט האׇט מײַן גוטער ווילן ניט געהאׇלפן. נייאך האׇט מיר שטאַרק
געבעטן כ’זאׇל אויף אים ווארטן מיטן בריוו. דוכט זיך, אז ס’האׇט ניט
?. נאׇר מען דארף דאׇך אמאׇל פֿאׇלגן אן עלטערן אויך.
צילה.
Comments