דורה כלשהי כותבת ללייקה לא מוכרת

אין לי מושג מי המחברת או האנשים שעליהם היא מדברת, אבל נראה לי שזו אותה דוברת כמו במכתב השני שמזכיר את “צ’רליק”. היא מתכננת לבקר במיורי, מן הסתם אזור הנופש בשם זה בלאטביה.

תרגום

22 באפריל 1958

אחותי היקרה, גיסי והילדים,

אני יכולה לכתוב לכם שאנחנו, תודה לאל, בריאים. שלא נשמע דברים פחות טובים מכם. זה עתה קיבלתי את מכתבך ומייד אני כותבת לך תשובה. אחות יקרה, ראשית אכתוב לך שלא תבכי ולא תתלונני כיוון שאני צריכה לבכות ולא את. אתם שניכם אינכם צריכים אלא לשאת ידיכם [בתפילה] לאלוהים. הכל השתנה. אינך יודעת איזה ערך יש לדירה החדשה היבשה שקיבלת. היה לי הרבה מה לכתוב לך והייתי כל כך נסערת כך שאני יושבת ומהרהרת ואיני יודעת ממה להתחיל.

זה כבר שבוע מאז דורה עזבה והתחילה לעבוד. תהיה לה [משכורת] של 1000 לחודש. זה יהיה טוב מאד בשבילה. רק כך היא תהיה בן אדם. הדבר שאיתו שורפים את הסיר [קובע] איך הסיר יישבר. יודל עובד כבר באופן עצמאי כפרוון. הוא אומר שיש לו ילדה טובה מאד. היא דומה לו מאד, אבל לא היה מזיק לוּ היתה לו אשה טובה יותר. הוא סובל הרבה. אבא מספר שלפעמים הוא יושב ומדבר לעצמו – אם הוא יזרוק אותה כמה יצטרך לשלם לה. אבא שונא אותה מאד, הוא לא יכול להסתכל עליה, הוא מתעב אותה, יש לה “טבע”. ??? היא אמרה להם שאמא שלה עובדת קשה [ואילו] הם חיים חיים קלים. לדפוק את הראש בקיר! בהתחלה היא לא הניחה להם להתקרב לילדה והיא “הצליפה” [בלשונה] באמא שלה כל כך עד כדי כך שההיא אמרה לה: את יכולה לקבור את הגולם שלך. אפשר לחבר עליהם ספר.

מוני עובד, מרוויח. הילדים בריאים. הרֶגֶל של איזֶה בסדר גמור.

אחותי, מה יש לי לומר. אני חושבת שאני אסע מן הסתם למַיוׄרי. מדוע מן הסתם? כי החבר המקושר היה אצל כולם כדי לשאול על הבריאות של הגיסה שלך, אבל על רוזה איני יכולה להסתכל. היא חתיכת בשר עם עיניים ולא יותר, או בהמה שיכולה להעלות גירה ולהמליח עם הכסף שהוא משיג בעבודה קשה ומרה ולא יותר מכך. אבל אני מבטיחה שבקיץ אקח אלי את איזֶה. הילד הקטן יוצא דופן אצלו. יש לי תמונה שלו ואשלח אותה אליך.

כנראה שאבא כבר לא יעבוד. הוא יוצא לפנסיה. הוא עבד יפה מאד, כמו שצריך. הוא אוכל וישן הרבה מאד ומדי פעם הוא נדבק לאורן. מספיק לו. אצלנו אין חדש. צריך בריאות. יהיו מספיק צרות מפימֶה וצ’ארליק. אכן יש לך על מה לבכות. לייקה, אם שוׄלם יקח, אתן בשבילֵך כמה שאוכל. [בקשר ל]משי, אלך מייד לשאול, אבל נדמה לי שחוץ מספרים אי אפשר לשלוח כלום.

כמה מילים על הילדים. צ’ארליק, בלי עין הרע נהיה עגול כמו תפוח. הוא נהיה יפה יותר מיום ליום. בקרוב יהיה גדול כמוני. ילד יקר. עד שהוא לא נותן לי נשיקה הוא לא הולך לבית הספר. הוא מוכן אפילו לאחר [בגלל זה] ולפני שהוא הולך לישון הוא נותן נשיקה לכולם. באריתמטיקה הוא הטוב ביותר בכתה, אבל הוא לא רוצה. הוא התחיל לקרוא הרבה מאד. פימֶצְ’קֶה גם הוא ילד יקר, אבל יש לו מוח [רגיל]. הם לא מפסיקים לדבר על פולי ועדי. כל פעם הם מזכירים משהו אחר. דורה נראית טוב מאד. היא מתלבשת יפה ועדיין יש לה את השיניים שלה. עכשיו היא תקבל חדר. היא רוצה להתחתן ועוד תהיה פעם מאושרת. היא נעשתה עכשיו ממש יפה. ברצינות, לייקה. אינני צוחקת. ובאשר אלי, לייקה, לא השתניתי למרות שאני ממררת בבכי, אבל השנה הֶאֶפרתי כמו יונה.

מקור

דער 22טער אפריל 1958

טײַערע שוועסטער שוואׇגער און קינדערלעכ און ערשטנ
קענ איכ אײַכ שרײַבנ אַז מיר זײַנען גאׇט צו דאַנקען
געזונט. ניט ערגער פֿון אײַכ צו הערנ. איכ האׇב ערשט
ערהאַלטן דײַנ בריוו אונ שרײַב גלײַכ ענטפֿער.
טײַערע שוועסטער, די ערשטע זאַכ וואׇס איכ וועל דיר
שרײַבנ אַז זאׇלסט ניט וויינען אונ ניט קלאׇגנ ווײַל
וויינענ דאַרפֿ איכ, ניט דו אונ איר דאַרפֿט הייבנ ביידע
הענט צו גאׇט, מער גאׇר ניט. עס האׇט זיכ אַלצ
אומגעדרייט. דו ווייסט ניט צי ווערט פֿונ דער נײַער טרוקענער
דירע וואׇס דו האׇסט געקראׇגן. איכ האׇב דיר געהאַט
אַ סך צו שרײַבן אונ בינ אַזוי צוטראׇגן אַז
איכ זיצ אונ טראַכט אונ ווייס ניט פֿונ וואׇס
אׇנצופֿאַנגענ. אַ וואׇכ אַז דאׇרע איז אַוועק אַרבעטנ.
זי וועט האׇבנ אַ טויזנטער אַ מאׇנאַט. פֿאַר איר וועט
זײַנ זייער גוט. זי וואׇלט נאׇר אַזוי געווען אַ
מענטש. מיט וואׇס דער טאׇפּ ווערט אׇנגעברענט אַזוי
ווערט ער צעבראׇכנ. יוּדל אַרבעט שוינ זעלבשטאַנד
פֿאַר אַ סקארניאַק. ער זאׇגט אַז ער האׇט זייער
אַ גוט מיידעלע. זי איז אינ גאַנצנ אינ אים געראׇטנ

עמוד 2

האׇבער1 אַ ווײַב האׇט ער געקענט האׇבן אַ בעסערע. ער
לעבט זייער איבער. דער פּאַפּע דערציילט אַז מאַכעס2
מאׇל זיצט ער און רעדט צו זיך אַליין, אויב ער
וועט זי אַוועקוואַרפֿן וויפֿל ער וועט איר דאַרפֿנ צאׇלנ
אונ דער פּאַפּע האׇט זי זייער פֿײַנט. ער קענ
אׇפֿ3 איר ניט קוקנ אונ ברענט איר די טריט.
זי איז מיט אַ כֿאַראַקטער אונ אַז ניט האׇט ער זיי
גאׇר געזאׇגט אַז איר מאַמע איז אַ פֿאַרהאׇרעוועטע
אונ זיי לעבנ אַ לײַכטנ לעבנ. האׇבער קאׇפּ זיי
אינ וואַנט. די ערשטע צײַט האׇט זי זיי ניט
געלאׇזט זיכ צורירנ צום קינד אונ איר אייגענע
מאַמע האׇט זי אַזוי אַ שמיץ געגעבנ אַז יענע
האׇט איר געזאׇגט דו קענסט דײַן יאׇיז באַגראׇבנ.
מענ קענ פֿונ זיי אַ בוכ צונויפֿשטעלנ. מאני
אַרבעט, פֿאַרדינט. די קינדער זײַנען געזונט.
באַ4 איזענ איז דאׇס פֿיסל אינגאַנצנ גוט. מײַנ שוועסטער,
וואׇס זאׇל איכ צו זאׇגנ. איכ מיינ אַז איכ
וועל פֿאׇרנ מיסטאׇמע5 קיינ מאיאׇרי. פֿאַרוואׇס
מיסטאׇמע? ווײַל כאַווער קנעפּלדיקע איז געווען באַ
אַׇלעמענ אׇנפֿרעגנ זיכ אׇפֿ דײַנ שוואׇגערס געזונט

עמוד 3

האׇבער אׇפֿ ראׇזענ קענ איכ ניט קוקנ. זי איז
אַ שטיק פֿלייש מיט אויגנ, מער גאׇר ניט האׇדער6
אַ ביימע7 וואׇס קענ מעלעגערנ8 און זאַלצנ מיט
זײַנע ביטער פֿאַרהאׇרעוועטע געלט, מער גאׇרניט.
האׇבער איכ זאׇג צו צו אַז איכ וועל אׇפֿ
זומער איזענ נעמענ צו זיכ. דער קליינער יאַטעל
איז אַנ אויסנאַם באַ אים. איכ האׇב זײַנעם
אַ בילד, וועל איכ אים דיר איבערשיקנ. דער פּאַפּע
וועט שוינ מיסטאׇמע מער ניט אַרבעטנ. ער גייט אוועק אׇפֿ
פּענסי. ער האׇט זיכ קעשירע זייער שיינ פאַרהאׇרעוועט.
ער עסט און שלאׇפֿט זייער אַ סאַכ אונ ווענ ניט
וועט9 כאַפּט ער זיכ צו צו אׇרענענ. קלעקט אים.
באַ אונדז איז אַלעס נאׇכן אַלטנ. מע דאַרפֿ געזונט
האׇבנ אונ צאׇרעס פֿונ פּימען מיט טשאַרליקנ וועט שוינ
קלעקנ. דו האׇסט טאַקע וואׇס צו וויינענ.
לייקע, אויב שאׇלעם וועט נאׇר נעמענ איז וויפֿל איכ
וועל קענענ וועל איכ גיבנ פֿאַר דיר. זייד וועל
איכ גלײַכ גיינ אׇנפֿרעגנ, האׇבער אַכוץ10 ביכער קענ
מענ ניט שיקנ דאַכצענ.

עמוד 4

אַ פּאׇר ווערטער וועגנ די קינדער. טשאַרליק איז
קענאׇרע11 געוואׇרנ רונד ווי אַ עפּעלע. ער ווערט שענער
פֿון טאׇג צו טאׇג. ער איז שוינ באַלד אַזוי
גרויס ווי איכ. אַ טײַערער יאַט. ביז ער גיט מיר ניט
אַ קיש גייט ער ניט אַוועק אינ שול. ער מעג אַפֿילע
פֿאַרשפּעטיקן אונ פֿאַרנ שלאׇפֿ אַלעמענ אַ קוש געבנ.
אׇפֿ אַריפֿמעטיקע12 איז ער דער בעסטער אין קלאַס
האׇבער ער וויל ניט. ער האׇט אׇנגעפֿאַנגענ צו לייענענ
זייער אַ סאַכ. פֿימעטשקע איז אויכ אַ טײַערער יאַט
האׇבער אַנ אכטער מויעכ13. פּאׇלין מיט עדיקן לאׇזנ
זיי פֿונ מויל ניט אַרויס. אַלע מאׇל דערמאׇנען זיי זיכ
עפּעס אַנדערש. דאׇרע זעט אויס זייער גוט. זי
האׇט זיך זייער אַ סאַכ צוגעקליידט אונ האׇט נאׇכ
אירע צען. יעצט וועט זי קריגנ אַ צימער. זי
וועט כאַסענע האׇבנ אונ וועט נאׇכ זײַנ גליקלעכ.
זי איז גאׇר יעצט געוואׇרנ אַ שיינע. ערנסט, לייקע,
איכ לאַכ ניט. וועגנ זיכ, לייקע, אַזוי האׇב איך זיך
ניט געענדערט, נישט געקוקט וואׇס איכ וויינ אויס מיינע
אויגנ, האׇבער פֿאַר דעם יאׇר גראׇ געוואׇרנ ווי אַ טויב.